Alle katten bezitten een aangeboren jachtinstinct. Ja, zelfs die goed doorvoede couch potato die zich enkel verplaatst wanneer het écht niet anders kan (van het mandje naar het etensbakje dus). Of een kat nu honger heeft of niet, een jachtinstinct heeft ze en is altijd aanwezig! Gezien jachtinstinct een basisbehoefte is, is het dus noodzakelijk dat deze behoefte wordt bevredigd. Kan je kat deze behoefte niet vervullen? Dan kan ze hiervan ongelukkig en gefrustreerd worden.

Hoe kan jij als kattenbaasje hierbij helpen? Door te spelen natuurlijk! Maar er zijn verschillende vormen van spel, en elke kat speelt graag op een andere manier. De ene kat vindt het geweldig om achter een balletje aan te hollen, terwijl de andere meer getriggerd wordt van spel met een hengel. Maar ook geur-en voedselverrijking bieden een enorme meerwaarde voor jouw lieveling. Daarom is het belangrijk om goed op te letten en zeker deze blogpost te lezen, zodat je alles te weten komt over spel bij katten! Maar eerst naar de essentie:

Jagen: even belangrijk als eten en slapen

Een moederpoes leert haar kittens, vanaf ze een week of 5 zijn, hoe ze moeten jagen. Dat bepaalt in grote mate of ze later succesvolle jagers zullen worden. Hoe succesvol een kat zal jagen heeft dus erg veel te maken met op welke manier ze het aangeleerd krijgt. Je kan je voorstellen dat bijvoorbeeld de jachtkwaliteiten van een straatkat, die heeft moeten jagen om te overleven, beter ontwikkeld zijn dan die van een raskat die nog nooit een muis van dichtbij heeft gezien.

Ook kittens onderling leren erg veel van elkaar. Al spelenderwijs ontwikkelen ze verschillende vaardigheden die ze in het volwassen leven nodig hebben, waaronder jachtvaardigheden, maar ook hoe ze moeten communiceren, vechten, etc.

Solitaire jagers

Het spreekt voor zich dat katten die toegang hebben naar buiten, hun behoefte om te jagen zelf beter kunnen vervullen dan katten die uitsluitend binnen leven. Buiten komen katten allerlei prooidieren tegen die ze kunnen bespioneren, besluipen en achterna jagen. Terwijl binnenkatten nauwelijks een levende prooi zullen tegenkomen. Daarom zal je bij binnenkatten meer moeten opletten dat hun jachtinstinct wordt bevredigd.

Katten zijn solitaire jagers, wat wil zeggen dat ze alleen jagen en niet in groep zoals bijvoorbeeld leeuwen dat wel doen. Daarom kan het nuttig zijn om tijdens het spel met je kat, zoveel mogelijk op de achtergrond te blijven. Als je meerdere katten hebt is het dus verstandig om apart met ze te spelen.

Een cadeautje? Voor mij?

We weten allemaal dat katten uitgebreid met hun prooi ‘spelen’ voor ze het doodmaken. Dat kan er best gruwelijk uitzien. Is dat omdat katten gewoonweg kleine sadisten zijn? Nee, katten willen op deze manier vermijden dat ze verwond worden door hun prooi. Door ermee te ‘spelen’ putten ze het prooidier uit en kunnen ze inschatten hoe gevaarlijk het (nog) is. Om een fatale nek-beet te geven moeten ze met hun kwetsbare kop erg dichtbij hun prooi komen.

Katten brengen soms prooien mee naar huis. Is dat echt omdat ze denken dat ze jou ermee kunnen verrassen of heeft het een andere reden? Helaas moet ik je hier teleurstellen. Katten brengen hun prooi naar een plek waar ze zichzelf veilig voelen. En niet om jou te trakteren op dessert. Maar dat vind ik persoonlijk niet zo erg!

Spelen: een onderschat kalmeermiddel

Door te spelen met je kat trigger je haar jachtinstinct en kan ze zich ontladen. Het levert zowel fysieke als mentale voordelen op. Je kat blijft in beweging, en wanneer je op de juiste manier speelt, kan het heel stress-verlagend werken.

Maar zoals reeds aangehaald, speelt elke kat op een andere manier en vinden ze verschillende zaken leuk. Daarvoor bestaat geen handleiding en moet je gewoon uittesten. Speelgoed voor katten hoeft ook helemaal niet duur te zijn! Je kan het soms gewoon zelf maken!

Ben je toch nog niet helemaal overtuigd? Hier de voordelen van spelen opgesomd:

Het verbetert de band tussen jullie
Je kat kan haar overtollige energie kwijt en zich ontladen
Het gaat verveling en andere gedragsproblemen tegen
Je kat krijgt meer zelfvertrouwen
Basisbehoefte (jachtinstinct) wordt bevredigd
De beweging is gezond
Het is gewoon leuk om te doen!

Speelhengel

Een goede manier om een prooidier na te bootsen is spelen met een speelhengel. De prooi beweegt, dus het natuurlijke jachtinstinct van je kat wordt hiermee ontzettend getriggerd.

Beweeg altijd weg van je kat en niet naar je kat toe. Laat je kat de prooi besluipen en probeer hierbij niet ongeduldig te zijn. Sommige katten schatten de situatie graag in vanuit een rustig hoekje en/of verstoppen zich. Je zal zien dat, wanneer je de speeltje rustig laat bewegen, de kat geleidelijk aan meer interesse krijgt. Probeer zaken uit: beweeg het speeltje achter een hoek (werkt vaak goed, katten zijn nu eenmaal nieuwsgierige dieren en hun instinct drijft hen om de prooi te volgen), laat het traag bewegen, dan weer wat sneller, laat het even stilzitten, laat het dan opnieuw bewegen,…

“speelgoed dat doorheen het huis ligt, is dikwijls niet interessant meer.”

Laat je kat de prooi uiteindelijk vangen. Je kat kan gefrustreerd raken wanneer ze de prooi nooit kan vangen. Wanneer de prooi gevangen is, mag je kat het uiteindelijk ‘doodmaken’. Ze zal erin bijten, likken, ertegen trappen met haar achterpoten en in de lucht gooien.

Je heb verschillende hengels met verschillende prooispeeltjes op de markt. Sommige bootsen een vogel na, andere lijken dan weer op een muis of een insect. Kijk wat jouw kat het leukste vindt. Bij sommige hengels kan je de speeltjes ook verwisselen. Zo kan je verschillende ‘prooitjes’ aankopen en variatie brengen. Om de levensduur van de hengelspeeltjes te verlengen, kan je een extra ‘prooi’ geven in plaats van het speeltje aan de hengel. Wat het nog interessanter maakt is om je kat na het spelen een eiwitrijke maaltijd te geven. De cirkel van jagen, doodmaken en eten is dan rond.

Waar je kat helemaal dol op zal zijn, zijn speeltjes die gemaakt zijn van echte veren en bontjes! Hierdoor ruikt de kat een echte prooi, wat ze zeker zal bevallen. Tabby Tijger heeft hierin een erg mooi aanbod. Neem zeker eens een kijkje op hun website!

Na het spelen berg je steeds de hengel op. Laat je kat nooit zonder toezicht spelen met de hengel of het prooidier. Trouwens, speelgoed dat doorheen het huis ligt, is dikwijls niet interessant meer. Het is namelijk al eens ‘gedood’ en een dode prooi, daar kan je nu eenmaal niet meer op jagen.

Maak het spelmoment niet te lang. 5 of 10 minuten kan al voldoende zijn. Doe dat een paar keer per dag. Je kan beter een paar korte speelsessies houden dan 1 lange. Speel wanneer je kat er zin in heeft. Haal ze bijvoorbeeld niet uit haar schoonheidsslaapje omdat jij nét op dat moment tijd of zin hebt om met je kat te spelen.

Balletjes en muisjes

Sommige katten zijn echt dol op balletjes en/of muisjes. Je hebt ze in allerlei verschillende kleuren, maten, materialen, gewichten, geuren, met geluid of zonder. Er zijn zelfs katten die hun speelgoed apporteren!

En je hoeft er helemaal niet voor naar de winkel te gaan. Je kan zelf heel leuk speelgoed maken! Je kan bijvoorbeeld simpelweg een balletje van zilverpapier rollen. Sommige katten houden van de glinstering én het krakende geluid dat zilverpapier heeft. Anderen zijn er dan helemaal niet zo’n fan van. Ook hier is het belangrijk om verschillende zaken uit te testen om te kijken wat jouw huistijger prefereert.

Ik hoor soms dat katteneigenaren hun kat laten spelen met hun handen, en ze erin laten bijten en krabben. Als kitten kan dat nog heel schattig lijken, maar vanaf ze ouder worden kan een kat je serieus verwonden, en infecties liggen op de loer. Laat het dus nooit toe dat je kitten of kat met jouw handen of voeten speelt.

Katten spelen met elkaar

Als je meerdere katten hebt zal je al wel een keer getuigen geweest zijn van het feit dat katten met elkaar spelen. Of is het vechten? Dikwijls spelen katten die uit dezelfde nest komen met elkaar, omdat ze samen zijn opgegroeid en een sterke band hebben opgebouwd. Maar ook katten die niet verwant zijn kunnen spelmomenten hebben met elkaar. Katten die spelen behoren meestal tot een sociale groep. Ze slapen samen, begroeten elkaar met een neus-aan-neusje, geven elkaar kopjes, en spelen met elkaar. Spel kan er best ruw uitzien, en af en toe kan er wel eens een grom of wat geblaas tussen zitten. Maar zolang je ziet dat beide katten het leuk vinden en er genoeg afwisselende interactie is (rollen tijdens het spel wisselen) zullen ze het best wel naar hun zin hebben.

Katten die vechten gaan meestal wat meer kabaal maken en blazen en grommen veel meer. Hun lichaamstaal laat merken dat ze het helemaal niet prettig vinden: oren plat in de nek, nagels uitgeslagen, zwiepende staart, zich groot maken met een bolle rug en opstaand haar, staren.

Een belangrijke om te weten is dat je katten het nooit ‘mag laten uitvechten’. Zie je dat jouw katten een gevecht gaan beginnen? Of effectief aan het vechten zijn? Doorbreek dan meteen de interactie tussenbeide door bijvoorbeeld hard in je handen te klappen of hen op een andere manier af te leiden!

Mentale stimulatie

Als je over mentale stimulatie spreekt dan is het aanleren van trucjes of commando’s wellicht een van de meest uitdagende. Zowel voor jou, als voor je huistijger. Veel mensen denken dat je enkel een hond trucjes kan aanleren. Maar dat is helemaal niet zo. Je moet enkel op zoek gaan naar de juiste motivatie voor je kat. Waarvoor wil je kat moeite doen? Er zijn erg veel lekkere hapjes te koop op de markt. Er zit vast wel iets lekkers tussen waar Felix of Minoes verzot op is.

Kies een beloning die je makkelijk kan geven én die je kat heerlijk vindt
Om te zorgen dat je op exact het juiste moment beloont, kan je gebruik maken van een clicker. Timing is erg belangrijk! Beloon tot op de seconde juist.
Kies een rustige plek uit, zonder afleiding en zorg dat je kat er zin in heeft.
Train op tempo van je kat en ga niet te snel! Merk je dat je kat niet meer kan volgen? Ga dan een stapje terug.

Over dit onderwerp ga ik zeker nog verder uitweiden in een andere blogpost dus: stay tuned! 😉

Geurverrijking

Zoals ik het hierboven aangehaald heb, zijn natuurlijke geuren erg interessant voor katten. Katten kunnen maar liefst 20 keer beter ruiken dan mensen.

Er zijn bepaalde geuren of kruiden waar katten een beetje apart op reageren. Op sommige katten heeft het een groot effect. Ze lijken er ‘high’ van te worden, gaan kwijlen, liggen rollen, worden actief of net helemaal zen. Terwijl anderen er bijna of helemaal niet op reageren. Hieronder geef ik een overzicht van de meest gekende. Deze natuurlijke middelen zijn niet giftig of verslavend, en dus helemaal veilig om te gebruiken!

Valeriaan:

Dit is een kruid waarvan mensen de wortel al eeuwenlang gebruiken voor zijn rustgevende werking. Maar katten kunnen er net erg speels en actief van worden. Na deze eerste reactie, worden ze rustig en kalm. Dit kruid heeft een stress-verlagende werking voor je kat. Katten met meer stress zouden ook meer reageren op dit kruid, dan katten met minder stress. Nadeel aan Valeriaan? Voor ons heeft het een best wel onaangename geur, te vergelijken met zweetsokken. Bweeiik!

Kattenkruid of catnip:

Kattenkruid, wellicht de bekendste, werkt op een gelijkaardige manier als Valeriaan. Sommige katten worden er rustig van, anderen weer erg actief. Maar op kattenkruid zou een nét iets minder groot percentage katten reageren. Ook hier is de boodschap: test het uit! Laat je kat eraan ruiken of op kauwen, en kijk wat het effect is. Het is verkrijgbaar in verschillende vormen waaronder in speeltjes, of gewoon als los kruid. Geen succes? Misschien is Matatabi dan wel het antwoord!

Matatabi of Silver Vine:

Reageert je kat niet op catnip? Dan bestaat de kans dat ze wél reageert op Matatabi. Van deze Oosterse plant worden meestal de houten takjes gebruikt om je kat helemaal te laten ontspannen. Laat ze erop rollen, mee spelen en erop knabbelen (natuurlijke tandenborstel!). En geniet van een ontspannen, stressvrij kat. Verwijder eventueel de schors wanneer je kat er toch niet zo fel op reageert, en kijk of ze dan wél reageert.

Berg de kruiden steeds op nadat je kat ermee klaar is. Bewaar ze luchtdicht, zodat de geur langer bewaard blijft.

Voedselverrijking

Voedselverrijking geeft vaak eerder mentale stimulatie dan fysiek spel. Maar het is daarom niet minder waardevol. Voedselverrijking houdt in de je de kat laat werken voor haar eten. De uitdaging die het geeft kan een hele waardevolle aanvulling zijn voor het welzijn van jouw kat.

Ja kan voedselverrijking op verschillende manieren aanbieden. Je hebt voerpuzzels, snuffelmatten, voerballen, of je kan ook wat snoepjes doorheen het huis verstoppen. Of laat je kat achter brokjes rennen! De mogelijkheden zijn eindeloos!

Let op dat, naast het eten dat je aanbiedt via voedselverrijking, steeds voedsel op een ‘gewone manier’ beschikbaar is. Katten krijgen namelijk stress van schaarste, en stress bij katten willen we vermijden!

Let the games begin!

Je hebt ongetwijfeld veel ideeën opgedaan na het lezen van deze blog. Je weet nu perfect hoe je het jachtinstinct van je kat kan triggeren en je bent klaar om de Olympische Spelen voor katten te organiseren. Grapje! Maar ik heb zo’n donkerbruin vermoeden dat je nu wél die luie couch potato in gang gaat krijgen! Veel succes!

“When I play with my cat, who knows whether she is not amusing herself with me more than I with her.”

— Michel de Montaigne

De ultieme gids hoe je jouw kat laat spelen & waarom dat jachtinstinct zo belangrijk is